مدیریت،استفاده بهینه از منابع و ابزار های موجود برای رسیدن به اهداف کوتاه و بلند مدت سازمان ، را در بر می گیرد. البته در زمینه تحقق اهداف، داشتن تفکر مدیریتی و همچنین بهره گیری از مشاوران جهت اخذ تصمیم مناسب از جانب مدیر، به بهتر شدن نتیجه کمک می کند.
مهدی رحیمی، کارشناس مدیریت و ایمنی در یادداشتی که در اختیار شفقنا زندگی قرار داده آورده است: ارتقاء ایمنی یک سازمان، نیازمند بستر سازی و اعمال راهکار های مدیریت ایمنی است که در این یادداشت به بررسی چند عامل عمده و تأثیر گذار خواهیم پرداخت:
الف ) اختصاص هزينه ايمني : يك سازمان در قياس با سازمان ديگر از لحاظ بعد ايمني و سلامت متفاوت است. بدين ترتيب در هزينه های ايمني نيز بين آنها تفاوت وجود خواهد داشت. مديريت سازمان، با در نظر گرفتن برنامه ريزي كلي و جامع سازمان، تصمیم به اختصاص هزينه هاي مربوط به توليد و هزينه هاي ديگر می کند. هزينه های ايمني نیز از جمله هزینه هایی است که در نهایت به سود آوری و افزایش سرمایه یک شرکت تبدیل خواهد شد. بطور طبیعی هر سانحه، هزینه های مالی و غیر مالی را بر دوش شرکت قرار می دهد که در صورت پیشگیری از این گونه حوادث و یا به حداقل رساندن آنها، نه تنها سلامت مجموعه سازمان و كاركنان را تامين بلکه به کاهش هزینه های سربار و افزایش نقدینگی سازمان منجر خواهد شد و طبعاً سود شرکت را نیز بالا خواهد برد .
هزينه هاي ايمني شامل چهار فُرم كلي است كه عبارت است از:
۱ـ ابزار و البسه ايمني : كارگران و عوامل اجرايي يك سازمان توليدي يا خدماتي كه به طور مستقيم با دستگاهها و ماشين آلات توليدي ارتباط دارند، بيشتر در معرض خطرهاي ناشي از سوانح كار، خستگي و فرسايش و از كار افتادگي اعضاي بدن قرار می گیرند . استفاده از ابزار ايمني صدمات وارده به بدن را كاهش داده و انرژي و سلامتي كارگر را افزايش مي دهد . استفاده از ابزار كار استاندارد ، باعث كاهش اتلاف انرژي كارگر شده و بهره وري را نيز به دنبال خواهد داشت .
در بسياري از مشاغل،افراد به دليل ارتباط داشتن با شرايط نامتعارف ( مثل : فشار بالا يا پائين هوا ،اشعه هاي راديو اكتيويته و … ) زود تر در معرض خطرات و آسیب های جدی قرار می گیرند .
۲- فضاي كار : استفاده از نور مناسب ، سطح آلودگي ( صوتي ، شيميايي و … ) كمتر ، اكسيژن كافي ، موسيقي و … مي تواند ضمن مهيا نمودن محيط كاري مناسب و با نشاط ، در افزايش سطح ايمني جسمي و روحي كاركنان تاثير بسزايي داشته باشد .
در محيط هايي كه نور خورشيد به طور مستقيم تابش ندارد ، به دليل كاهش ويتامين D بدن ، عضلات و استخوان زودتر در معرض آسيب جدي قرار مي گيرند . آلودگي صوتي زياد و وجود سر و صدا در محيط كار موجب كاهش شنوايي و آسيب هاي جدي به پرده گوش مي گردد . نرسيدن اكسيژن كافي به بدن موجب خستگي زودرس بدن و كاهش راندمان كار مي گردد . این ها عواملی هستند که درايجاد يك فضاي مناسب بطور تأثیر گذاری دخالت دارند .
۳- ورزش و استراحت : در صورتي كه حجم كار آنقدر باشد كه بيشتر از حدنصاب كار نرمال ( ۸ ساعت در شبانه روز ) زمان صرف شود ، بايد در بين كار ، چند دقيقه اي را جهت استراحت و بازيابي انرژي اختصاص داد . در بسياري از سازمانها به دليل وجود حجم کاری زیاد كه بعضاً بيش از يك شيفت كاري فرصت هزينه مي شود، خستگي زيادي در بدن كاركنان به وجود مي آيد كه باعث ایجاد مشکل در ادامه روند كار شده و راندمان پائين مي آيد . اين مشكل مي تواند به مرور زمان در سلامتي كاركنان تاثير گذار بوده و خطراتي را گريبانگير آنها گرداند . براي جلوگيري از اين مشكلات توصيه مي شود در بين كار زماني را به استراحت پرداخت و با انجام حركات ورزشي بدن را براي كار آماده ساخت . در بعضي از سازمانها در برخي مشاغل ، زماني با استراحت اختصاص مي دهد كه در نتيجه در سلامتي( ايمني ) كارگر و همچنين افزايش راندمان كار موثر خواهد بود .
۴- اقدامات درماني : حوادث و سوانح در حين انجام كار در يك محيط صنعتي ، امري اجتناب ناپذير است . در نتيجه درمان به موقع و مناسب ، از پيش آمدها و خطرات جدي تر جلوگيري مي كند و سلامتي كاركنان به خطر نمي افتد . در ایران ، بسياري از سازمانها(بخصوص مراکز دولتی) داراي درمانگاه و كادر پزشكي و و امدادي می باشند که در حداقل زمان در محل حادثه حاضر شده و اقداماتي درماني و امداد رساني را برای مصدومان فراهم مي كنند . اين عمل باعث كاهش خطرات ناشي از حوادث جاني براي كاركنان شده و از اتلاف هزینه های مربوط به حوادث و سوانح (از کار افتادگی کارگر ، هزینه های سربار و …) جلوگیری می کند. البته بايد توجه داشته باشيم كه در كنار اقدامات درماني و امداد رساني ، استفاده از روانشناس و روانپزشك در زمينه رواني و ارتقاي سطح روحي كاركنان تاثيرات زيادي رو خواهد داشت و موجب سلامتي رواني كاركنان سازمان خواهد شد .
متأسفانه در كشورمان در اين زمينه دچار كمبود و كم توجهي هستيم كه اميدواريم به مرور زمان یک روانشناس هم بتواند در کنار پزشک و سایر عوامل درمانی بتواند ايمني و سلامت كاركنان را تضمين نمايند .
ب ) كنترل : يكي از وظايف مديريت ، كنترل در سازمان است . كنترل به معني آگاهي از شرايط ، كمبودها ، مشكلات و روند فعاليت ها در سازمان و اخذ تصميم مناسب در جهت رفع مشكلات و بهبود روند كارهاست .
يك مدير خوب در جهت حفظ و ارتقاي ايمني و سلامتي كاركنان از به غير از كنترل ( از طريق سيستم ، مديران مياني و … يا حتي كارمندان جزء ) اقدام نمايد .
بررسي محيط كار و كنترل دستگاهها و ابزار كار ، كنترل كاركنان در استفاده از ابزار ايمني استاندارد پيشنهاد شده و بسياري از موارد ديگر مي تواند از حوادث و سوانح كاري پيشگيري و آن را بمقدار قابل توجهي كاهش دهد . همه اين اقدامات در نهایت به افزایش ايمني كار منجر خواهد شد.
استفاده از نظر سنجي ها و روشهاي ارزيابي عملكرد كاركنان كه خود شاخه اي از كنترل سازمان هستند،مي تواند داده هاي بسيار دقيقي را براي مدير به ارمغان داشته باشد تا او بتواند با استفاده از اين اطلاعات تصميم و سياست مناسبي را اتخاذ كند .
یکی از روشهای نظرسنجی ، نظر سنجي مستقيم است که به آگاهی هر چه بیشتر و بهتر مدیران در زمینه مشكلات موجود کمک فراوانی مي كند . اين نوع از نظر سنجي روایی و پایایی بيشتري دارد و تصميم گيري را براي مدير ارشد آسان تر مي كند .
استفاده از روشهاي ارزيابي عملكرد ، میزان راندمان كل كار و ميزان بازدهي تك تك كاركنان را به اطلاع مسئولین می رساند در نتيجه اين داده ها ، اطلاعات مناسبي را در اختيار مديران قرار مي دهد . تا آنها با بررسي تمام شرايط و جوانب ، سيستم مناسبي براي حفظ و ارتقاي سلامت كاركنان خود طراحي ، نمايند .
جمعه, ۰۷ آذر ۱۳۹۳
